Geçmişten Günümüze Turist Rehberliği Yasal Dayanakları

---

❗Bu Nizamname RG'de yer almamaktadır; Devlet Arşivlerinde bulunmaktadır. Arşiv Bilgisi: HR.İD.178.43 - M-10-09-1895

---

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Çalışma izin belgesinin alınması [m.1]; adli sicil açısından engel bir durumun bulunmaması [m.2]; Türkçeye ek olarak yabancı bir dili konuşmada ve anlamada yeterliliğin belgelenmesi [m.3]; memleket meselelerine vakıf olunması [m.3] mesleğin icrası için zorunlu tutulmuştur.
• Çalışma izin belgesi alanlar denetlenecektir. [m.4]
• Ziyaretçileri rahatsız edici şekilde veya sahtekarca çalıştığı tespit edilenlere ceza uygulanacak. [m.5]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Günümüz ruhsatnamesinin temeli [m.1] 
• MKS ayrıca ÖSYM ve YDS uygulamasının temeli [m.3]

---

Erişim Adresi: TIKLA

---

❗Bu Kararname[dn]Bu Kararname, 11.11.1971 tarihli ve 14012 sayılı RG’de yayımlanan 7/3329 sayılı Kararname ile yürürlükten kaldırılmıştır. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14012.pdf[/dn] RG'de yer almamaktadır; Devlet Arşivlerinde bulunmaktadır. Arşiv Bilgisi: Kararlar DB (1920-1928) | 30.18.1.1-16.70.5

---

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• MKS hakkında şu hususlar belirtilmiştir: Adli sicil yönüyle temiz ve yabancı dil yönünden yeterli bulunanların tercümanlık ve rehberlik için gerekli bilgiye sahip olup olmadığı, Belediyelerin oluşturduğu heyetin yapacağı sınavla ölçülecek [m.3; m.5]; başarılı olanlara verilen izin belgeleri sadece o belediye sınırlarında geçerli olacak [m.6].
• Rehberlerin ve tercümanların sorumluluğu belgeyi veren belediyede olacak. [m.7]
• Belediyelerin belirleyeceği rehber ve tercüman günlük ücretleri yolcu salonlarına asılacak. [m.9]
• Mevzuata veya millî haysiyete aykırı hareket edenler tutuklanacak, belgeleri suçun derecesine göre geçici veya kalıcı olarak geri alınacak. [m.10]
• 1890 tarihli 190 sayılı nizamname yürürlükten kaldırıldı. [m.11]

B. Öne Çıkan Hususlar
• MKS’nin yetki verilen kurumlarca yapılmasının örneği [m.5] 
• Taban ücretlerin ilan edilmesinin temeli: [m.9] 

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Sadece Türk vatandaşları RH sunabilir. [m.1]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Tercüman/rehber/dilmaç vb. sözcükler yok, ancak “turizm acentası” kavramı var [m.17]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Henüz TTB, TRB’yi meslek olarak değil bir faaliyet ya da uğraşı olarak değerlendirdiğini gösterir

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• TRC’lerin yetiştirilmesi, bunlara çalışma izin belgesi verilmesi ve bunların denetimi Turizm ve Tanıtma Bakanlığınca yapılacak [m.1] ve Bakanlık TRC kursları açacak. [m.2]
• Turist rehberinin dolaylı da olsa tanımı yapılmıştır. [m.6]
• Bakanlığa bağlı “Otelcilik ve Turizm Eğitim Merkezlerinde” ülke genelinde 8 aylık süreli veya bölgesel düzeyde 3 aylık süreli kurslar açılacak [m.7]; kurs derslerinin içeriği kursun süresine göre belirlenecek. [m.8]
• Kursa katılım için bazı ön şartlar (18 yaş tamamlama, Türk vatandaşı olma, en az lise ve dengi okul mezunu olma vb.) aranacak [m.9-10]; ayrıca genel kültürden ve yabancı dilden oluşan yazılı ve mülakat sınavlarından müteşekkil seçme sınavından başarılı olmak gerekecek [m.11-14]. Sınavlar Bakanlığın oluşturacağı komisyonca yapılacak [m.15-16].
• Kurslarda Bu Yönetmelikte belirlenen ve detaylandırılan dersler (Genel Turizm, Turist Psikolojisi, Tercüman Rehberlik, Turizm Mevzuatı, Harita Bilgisi, Türkiye Coğrafyası, Bölgelerin Turistik Karakterleri, Dinler Tarihi, Sanat Tarihi, Edebiyat Tarihi, Sosyoloji, Türk Folklörü, Mitoloji, Tarih, Arkeoloji, Pratik Dersler, İlk Yardım) verilecek [m.19-20] ve derslerin sonunda bitirme sınavlarından başarılı olunması istenecek. [m.21-22]
• Kurslarda görev alacak personellere, yöneticilere, bunlara ödenecek ücretlere ve denetimlere ilişkin hususlara uyulacak. [m.23-30]
• TRC’lerin döviz ve diğer gelirleri Bölge Müdürlüklerine belgeleriyle ibraz edilecek. [m.31]
• Bakanlık TRC teşekküllerinin dernekleşmesini ve teşkilatlanmasını teşvik edecek. [m.46]
• TRC’ler her ayıl mart ayında “TRC hüviyet kartını” TRC meslek teşekkülleri aracılığıyla ilgili Bölge Müdürlüklerine vizelettirecek; Bölge Müdürlüğü de bu vize bilgilerini ilgili belediyeye ve emniyet teşkilatına bildirecek. [m.32]
• Belediyeler sadece vizeli rehberlere çalışma izni verecek. [m.33]
• Acentelerin ve diğer kuruluşların düzenleyeceği gezilerde vizeli profesyonel TRC bulundurmak zorunlu olacak. [m.34]
• TRC’ler müze ve ören yeri gibi yerlere ücretsiz girebilecek. [m.35]
• Gümrüklere ve turist taşıyan vasıtalara serbest girişi sağlayan Bakanlıkça hazırlanan giriş kartları, TRC derneklerinin belirlediği TRC’lere ihtiyaç halinde verilecek.[m.36]
• TRC’lerin ücret tarifeleri, Bölge Müdürü’nün başkanlığında bir komisyonca mart ayında tespit edilecek ve ilgili kuruluşlara ve TRC’lere bildirilecek. Fiyat tarifesi dışına çıkanlar hakkında disiplin işlemi başlatılacak. [m.37]
• TRC’lere cezai müeyyide gerektirecek eylemleri için gerekli yaptırımlar uygulanacak. [m.38]
• TRC’ler kimlik kartlarında belirtilen dil/diller dışında rehberlik yapılamayacak. [m.38(1-j)]
• TRC’lerin denetimi; Bölge Müdürlükleri, emniyet ve belediye ilgilileri ve varsa TRC’ler Derneği iş birliği ile yapılacak. Yönetmeliğe aykırı hu­suslarda Bölge Müdürlüğünce yine yönetmeliğe göre gerekli işlem yapılacak ve durum Bakanlığa bildirilecek. [m.39]
• TRC’ler kartlarına; dil sınavında başarılı olmaları durumunda dil [m.40], talep ettiği bölgenin fark (coğrafya, arkeoloji, sanat tarihi, folklor ve mitoloji) sınavlarından başarılı olması durumunda da bölge ekletebilecek [m.41].
• TRC’ler mesleği icra ederken TRC hüviyet kartını yanlarında bulunduracak ve Bakanlıkça verilen kokartlarını görünür şekilde takacak. [m.43]
• TRC belgesini haiz olmadan mesleği icra edenler hakkında genel hükümlere göre işlem tesis edilecek. [m.42,m.44]
• Üstün başarı gösteren TRC’lere şeref kartı verilecek. [m.45]
• Amatör TRC kursları Bakanlığın kabul ettiği turizmle ilgili derneklerce, kurumlarca ve yüksek öğrenim öğrenci kuruluşları tarafından Bölge Müdürlükleri iş birliği ile Bakanlık izniyle açılabilecek. Kursların nasıl açılacağı, amatör TRC’lerin denetimi gibi hususlar Bölge Müdürlüklerinin kontrolündedir. [m.47]
• Bu yönetmelik öncesinde TRC belgesi veren diğer kurum-kuruluşlar artık bu belgeyi veremeyecekler. [m.48]
• Sadece Türk vatandaşı TRC’ler mesleği icra edebilecek. [m.49]

B. Öne Çıkan Hususlar
• 1963’te kurulan “TTB” tarafından hazırlanan ilk MY
• Bakanlığın kurs açması: [m.2] ve TTB Kanunu[m.26]
• İlk TRH tanımı:[m.6]. Bu tanımlamadan bu tarihte henüz ülke vatandaşlarının yani yerli turistlerin turizmde dikkate değer bir hacme sahip olmadığı daha kısa ifadeyle iç turizmin canlı olmadığı anlaşılabilir. Sonraki ana yönetmeliklerde bu tanım kapsamı genişletilecektir.
• Kursların bölgesel ve ülkesel olarak yasal açıdan ilk kez düzenlenmesi:[m.7]
• Kurslara kabul sınavının Bakanlığın belirlediği komisyonla yasal açıdan ilk kez düzenlenmesi:[m.11-16]
• Turist/turizm rehberliği programlarındaki derslerin temeli/ilham kaynağı:[m.21-22]
• Meslek Odaları ve Birlik oluşumunun temeli:[m.16, 32, 36, 46]
• ÇK’lerin her yıl yenilenmesi uygulamasının (eski adıyla vizelemenin) temeli:[m.32]
• Vizesiz kimseye rehberlik izni verilemeyecek: [m.33]
• Turlarda rehber bulundurma zorunluluğunun temeli: [m.34]. Bu madde rehberlerin haklarını koruyan en belirgin ve açık maddedir. Ayrıca ilk kez rehberler için Profesyonel sözcüğü kullanılmıştır. Profesyonel ibaresi daha sonra 21.03.1974 tarihli Yönetmelikte mesleğin adı Profesyonel Turist Rehberliği adında karşımıza çıkacak. Mesleğin adında sürekli bir değişiklik söz konusu.
• Rehberlere müze ve ören yeri gibi yerlere ücretsiz girebilmesinin temeli:[m.35]
• Taban ücret tarifesi dışına çıkılmasında verilecek cezanın temeli: [m.37]. Bu 1925 Kararnamesinin 9. maddesinin geliştirilmiş halidir. Ayrıca çoklu paydaşların katılımcı olduğu demokratik bir yöntemle ücretlerin belirlediği bir komisyon göze çarpmaktadır. Komisyonda Bölgenin Beledive temsilcisi, seyahat acentaları temsilcisi ve varsa Tercüman Rehberler Derneği temsilcisi, yoksa Bölge Müdürünün seçeceği bir Tercüman Rehber yer almaktadır. Günümüzde de benzer bir yöntemle ücretler belirlenmekte ancak Türkçe rehberler için uygulanacak farklı ücret eşitlik ilkesine aykırı olarak değerlendirilebilir. Ayrıca tarife dışına çıkmaktan kastedilen belirlenen ücretin üstüne çıkmak iken günümüzde bu ücretin altında çalışmak cezai müeyyide gerektirir. Bu uygulamadaki köklü değişikliği de göstermektedir.
• Cezai müeyyide gerekçelerinin temeli: [m.38]
• Denetim uygulamasının temeli: [m.39]
• Belgelerdeki dil dışında rehberlik yapılamaz kuralının temeli: [m.38(1-j), 40]
• Belgeye dil ve yeni bölge ekletebilme yolunun açılmasının temeli: [m.40,m.41]
• TRB’de kokart sözcüğünün ve onu görünür şekilde taşıma zorunluluğunun temeli: [m.43]
• 12.01.2012 tarihinde uygulamadan kaldırılan[dn]https://www.aa.com+H2.tr/tr/yasam/rehber-davranislarina-dikkat-edecek/385712[/dn] “Rehberlik Onur Kartı” uygulamasının temeli “Şeref Kartı” uygulaması: [m.45][dn]25.11.2005 Yönetmelik [m.38] ile 20 yıl rehberlik yapanlara “Rehberlik Onur Kartı” veriliyor, bu kartı alanlar zorunlu hizmet içi eğitim seminerlerinden muaf oluyorlar.[/dn]
• Rehberlerin amatör ve profesyonel olarak ayrılmasının temeli: [m.47][dn]21.03.1974 Yönetmeliğin adında "profesyonel" belirtecinin yer almasında bu madde etkili olmuştur.[/dn]
• Sadece Türk vatandaşları TRC olabilecek vurgusu iki kere yapılmış: [m.9, m.49]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Acentelerce düzenlenen turlarda TTB tarafından verilen TRC belgesini haiz en az bir TRC çalıştırma zorunlu olacak. [m.10]
• Rehber kavramının tanımı yapıldı. [m.1][dn]28.12.2006-5571 sayılı Kanun ile eklendi/değişti. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/01/20070113-1.htm[/dn]
• En az 45 kişiye bir rehber ve obüslerde rehber bulundurma zorunlu olacak [m.10(a)][dn]28.12.2006-5571 sayılı Kanun ile eklendi/değişti. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/01/20070113-1.htm[/dn].
• Turistlere sadece rehberler bilgi verebilecek. [m.10(a)][dn]28.12.2006-5571 sayılı Kanun ile eklendi/değişti. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/01/20070113-1.htm[/dn]
• Sözleşme yapma zorunlu olacak. [m.27(5)][dn]07.06.2012-6326 sayılı Kanun ile eklendi/değişti. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120622-2.htm[/dn]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Otobüslerde ve ayrıca en az 45 kişiye 1 rehber bulundurma zorunluluğunun (ki Kanun değişikliğinde en çok tartışılan ve siyasetçilerin de gündemine aldığı bir konu oldu) temeli: [m.10(a)][dn]Bu husus ilgili Kanuna 28.12.2006-5571 sayılı Kanun ile eklendi/değişti.[/dn]
• Turistlere sadece rehberlerin bilgi verebileceği zorunluluğunun temeli: [m.10(a)][dn]Bu husus ilgili Kanuna 28.12.2006-5571 sayılı Kanun ile eklendi/değişti.[/dn]
• Rehberlerle acenteler arasında sözleşme yapma zorunluluğunun temeli: [m.27(5)][dn]Bu husus ilgili Kanuna 07.06.2012-6326 sayılı Kanun ile eklendi/değişti.[/dn]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• PTR ifadesi ilk kez kullanılmıştır.
• Ülkesel TRB kurslarının süresi 5 aya, bölgesel turist rehberliği kurslarının süresi 2,5 aya düşürülmüştür. [m.4]
• Ülkesel ve bölgesel UG’nin asgari süreleri (21 gün ve 7 gün) belirlenmiştir. [m.9]
• Kursiyerler bildikleri yabancı dilde hazırlayacakları en az 2 sayfalık kompozisyonu, kurs bitirme sınavlarından önce kurs yöneticisine teslim edecek ve bunu sözlü olarak sunacaklar. [m.18]
• 03.09.1971 tarihli Yönetmelikle [m.19-20] belirlenen derslerin içerikleri bu Yönetmelikte detaylandırılmıştır. [m.20]
• Bölgesel TRB kurs bitiminden en az 2 yıl sonra ülkesel TRB kursu bitirme sınavlarına başvurulabilecek. [m.25]
• Disiplin cezaları kategorize edilmiş (uyarma, RB’nin süreli geri alınması ve iptali vb.). [m.36-39]
• Turist alışverişlerinden komisyon almak gerekçesine bakılmaksızın disiplin cezası gerektirecek. [m.38]
• Önceki yönetmelikle amatör TRC kursundan mezun olanlar bu yönetmelik kapsamında 1 yıl içinde, açılacak YDS’den başarı olurlarsa bölgesel TRH olabilecekler. [m.40]
• 5 yıl hizmet süresi bulunan Bakanlık çalışanları (yabancı dil şartını sağlamışlarsa) rehberlik kursu bitirme sınavına doğrudan katılabilecekler ve başarılı olurlarsa ülkesel profesyonel TRH belgesi alabilecekler. [m.41]

B. Öne Çıkan Hususlar
• PTRH kavramı ilk kez kullanılmış: [m.1][dn]Bu “profesyonel” belirteci turist rehberleri arasında amatörlerin de bulunduğu algısına neden olabilir. Ki bu ayrım 03.09.1971 Yönetmelik [m.47] ile başlamıştır[/dn]
• UG’lerde katılımcılara ödev verilme uygulamasının temeli: [m.18]
• Komisyon alınmasının disiplin cezası gerektirdiğinin temeli: [m.38][dn]Bu husus 02.07.1986 Yönetmeliğine kadar bulunmamaktadır, 1986 Yönetmeliğine [m.48] tekrar eklenmiştir. Güncellenen Kanunda biraz farklı da olsa yer bulmuştur. Son Yönetmelikte [m.26(1-b)] ise komisyon nedeniyle iki kez para cezasıyla çarptırılan rehberlerin meslekten geçici men disiplin cezasına çarptırılacağı belirtilmiş.[/dn]
• Belli bir zümreye rehber olabilmeleri için verilen ilk imtiyaz: [m.41][dn]Bu tür imtiyazların tamamı: 21.03.1974 tarihli Yönetmelik [m.41], 08.09.1983 tarihli Yönetmelik [m.39], 02.07.1986 tarihli Yönetmelik [m.50], 09.12.1988 tarihli Yönetmelik [m.4], 15.05.1990 tarihli Yönetmelik [m.4], 14.02.2001 tarihli Yönetmelik [m.9], 15.03.2003 tarihli Yönetmelik [m.9], 07.11.2024.1 tarihli Yönetmelik [m.6(1), m.22(2)].[/dn]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Yeni ücret tarifesi Nisan ayı bitimine kadar ilgililere duyulacak. [m.1]
• Ülkesel rehberlik kurslarının zamanı (pazar, tatil günleri ve mesai saatleri dışında) ve süresi (11 hafta teorik ve 3 hafta UG şeklinde) değiştirilmiştir. [m.1]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Rehberlik kursundan başarısız olanlara tekrar sınava girme hakkı tanınmıştır. [m.1]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Ülkesel ve bölgesel turların süreleri (6 ay ve 3 ay olarak) değiştirilmiş. Kurslar, giriş sınavını kazanan adayların sayısı en az 35 olursa açılacak. [m.4]
• Ülkesel UG en az 25 gün, bölgesel UG en az 15 gün olacak. Bu gezilerde görev alacak rehberlerde meslekte en az 2 yıl deneyim aranacak. [m.6]
• Kurs derslerine “Devrim Tarihi” adlı bir ders eklenmiş.
• Kursiyer, belirli tez konularından birini seçecek ve UG sonunda bitirme sınavından önce tezi yöneticisine teslim edecek. [m.18]
• RKK’ler, her yıl Ocak ayı içinde bölge müdürlükleri üzerinden vize ettirilecek. Nedeni önemsenmeksizin üst üste 2 yıl vize yaptırmayan rehberin meslekle ilişiği kesilecek. [m.31]
• Bölge Müdürlükleri, TÜRSAB ve varsa TRB meslek kuruluşları, rehber ücretleri önerilerini Haziran sonuna kadar Bakanlığa bildirecekler. Bakanlık da ücret tarifesini Temmuz’da ilgili kuruluşlara bildirecek. [m.35]
• Turizm alanındaki gelişmeleri rehberlere aktarmak amacıyla en az 2 yılda bir (7 günden az 21 günden çok olmamak kaydıyla) Bakanlıkça geliştirme-inceleme semineri düzenlenecek [m.36]; bu seminerlere üst üste 2 kez katılmayanların RB’leri, kokartları ve kimlik kartları iptal edilecek. [m.40]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Devrim Tarihi adında bir ders kurslarda ilk kez verildi; (12 Eylül darbesinin etkileri?): [m.11]
• Üst üste eylemsiz kalarak meslekle ilişik kesilmesi uygulamasının temeli: [m.31][dn]Günümüzde eylemsiz rehberlik olarak atfedilen bu durum 8 yıl sürerse meslekten ilişik kesilme işlemi yapılır. Bu haliyle (2 yıl vizesiz kalan için) yani nedene bakılmaksızın meslekten ilişiği kesme oldukça sert bir uygulama.[/dn]
• 2012 tarihinde uygulamadan kaldırılan, vize için zorunlu geliştirme seminerlerine katılma uygulamasının temeli: [m.36, m.40][dn]2012 yılı Kanun çıkana kadar bu uygulama 14.12.2000 Yönetmelik çerçevesinde (vize işlemi zorunlu 3 seminere endekslenerek) uygulandı, 2012 Kanunuyla birlikte uygulamaya son verildi.[/dn]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Belgeli işletmelerde nitelikli yabancı uzman personel ve sanatkârlar, Bakanlığın uygun görüşü ve İçişleri Bakanlığının izni ile 2007 sayılı Türkiye'de Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun hükümlerinden istisna tutularak çalıştırılabilecek. [m.18(a)]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Belli kriterler kapsamına giren yabancılara çalışma izni verilmesiyle günümüzde “Çanta Rehber” veya “Gölge Rehber” olarak zikredilen uygulamaya resmi açıdan ilk kez yol açılması: [m.18(a)][dn]27.02.2003 tarihli ve 4817 sayılı Kanun ile bu madde değiştirilmiştir. Her ne kadar bu Kanun yabancıya belgeli işletmelerde çalışma izni verse de uygulamada Türk Vatandaşı olmayanlara rehberlik yapma imkanı tanınmamıştır. Ancak Ercenk (1992) çalışmasında bu durumdan rahatsızlığını şu ifadelerle dile getirmektedir:

“Dikkat edildiğinde madde, "Belgeli işletmeler" göstermesini yaparak, konaklama işlet­melerinin bünyesinde "Yabancı Uzman Personel ve Sanatkar Çalıştırılması" istisnasını getirmiştir. Bu açık duruma rağmen uygulamada adeta görünüşü kur­tarmak için, rehber bulunmasında güçlük çekilen, özellikle İskandinav ülkelerin turlarında, araca bir Türk rehber alınmakta ancak rehber tamamen fonk­siyonsuz bırakılmakta, tur, ilgili ülkenin elemanlarınca götü­rülmektedir. Bu uygulama, bıra­kınız mesleki endişeleri, ulusal tanıtımımız açısından büyük sıkıntılara zemin oluşturacak bir uygulamadır." (Ercenk, 1992: 15)

Ercenk'in bu tespiti günümüzde gölge veya çanta rehber denilen şekliye uygulanmakta ve bu hususa ilişkin henüz yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak güncellenen Kanun ile Çince gibi dillerde 100 saatlik kurslarla nadir dillerden rehber açığının kapatılmaya çalışılması belki bu sorunu giderebilir.

Ercenk, G. (1992). Turist Rehberliği Mesleğinin Sorunları ve Çözüm Önerileri. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 14-16.[/dn]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• “PTRH” yerine “PTRC” ibaresine tekrar dönülmüş.
• Bölgesel kurslar kaldırılarak, sadece 6 ay süreli ülkesel kurslar açılabilecek. [m.5-6]
• UG’ler en az 30 gün olacak. [m.8]
• 14.01.1983 tarihli ve 17928 sayılı RG’de yayımlanan "Türk Soylu Yabancıların Türkiye'de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu veya Özel kurum, Kuruluş veya İşyerlerinde Calıştırılabilmelerine İlişkin Kanunun Uygulanması Hakkında Yönetmelik" şartlarını taşıyan Türk Soylu Yabancılar da kurs giriş sınavlarına girebilecek. [m.10]
• Kurs derslerine “Halkla İlişkiler ve Pazarlama” adlı bir ders eklenmiş, derslerden “Harita Bilgisi” çıkarılmış. [m.15]
• Kursiyer, gezi programı konularından seçeceği ve yabancı dilde hazırlayacağı projeyi kurs bitirme sınavından önce kurs yöneticisine teslim edecek. [m.16]
• Bitirme sınavlarında başarısız olanlara, bir kereye mahsus olmak üzere bütünleme sınav hakkı verilecek. [m.20]
• Gezi aracı Bakanlıkça sağlanacak, yeme içme ve konaklama giderleri kursiyerlere ait olacak. [m.26]
• Vize işlemleri 1 Nisan tarihine kadar yıllık yaptırılacak ve 4 yıl üst üste vize yaptırmayanların meslekle ilişkisi kesilecek. [m.28]
• İlgili kurum ve kuruluşlar, rehber ücretleri konusundaki önerilerini Ekim ayı sonuna kadar Bakanlığa bildirecek. Bakanlık da ücret tarifesini Kasım ayında ilgili kuruluşlara bildirecek. [m.32]
• Özel nite­likli kişilere (tercüman rehberlik bitirme sına­vına katılmak koşuluyla) Bakan onayı ile tercüman RB verilebilecek. [m.39]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Türk Soylu Yabancılara rehberlik yolunun açılması (12 Eylül darbesinin olası etkileri): [m.10][dn]Buna benzer bir istisna Mavi Kartlıların da rehber olabilmeleridir: 07.11.2024 [m.16(1-d)][/dn]
• UG için katılımcılardan ücret talep edilme uygulamasının temeli: [m.26]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• “PTRC” yerine tekrar “PTRH” ibaresi gelmiş.
• 6 aylık ülkesel ve 3 aylık bölgesel olarak kurslar ikiye ayrılmış [m.5,m.8]
• UG; ülkesel kurslarda en az 30 gün, bölgesel kurslarda ise en az 10 gün olacak.
• Aykırı beyanda bulunanlar için ilgili savcılığa suç duyurusunda bulunulacak. [m.16]
• Kurs derslerinden “Turist Psikolojisi” çıkarılmış [m.15]; bitirme tezi veya projesi uygulaması kalkmış. [m.24]
• Adaylar sınavlarından başarılı olsa bile rehberlik kartı alabilmeleri için kurs sürecinde İl Müdürlüğünce yapılacak güvenlik soruşturması tamamlanması gerekecek. [m.26(b)]
• Bakanlıktaki yapısal değişimle, Bölge Müdürlükleri kalkmış ve İl Müdürlükleri gelmiş. [m.29]
• Kursta ve gezide görev alacak rehberlerin meslekte en az 5 yıl deneyimli olması zorunlu olacak. [m.32,m.37]
• 1 Ocak ve 1 Nisan arasında vize yaptırma aşamasındaki rehberler, savcılıklardan alacakları güncel adli sicil belgesini ve her bir tur için tur formlarını İl Müdürlüklerine ibraz edecek. [m.39]
• Bakanlığın yurtdışı teşkilatında görev alabilmek için açılan YDS’de başarılı olanlardan Bakanlıkta en az 10 yıl hizmeti olanlara, açılan kursların UG’lerine katılmak kaydıyla RB verilir. [m.50]
• Yönetmelik ekinde “PTR İmtihan Giriş Formu” adlı bir dosya bulunmaktadır. [EK-I]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Gerçeğe aykırı beyanda bulunanların savcılığa bildirilmesi uygulamasının temeli: [m.16]
• Vize uygulamasında adli sicil belgesi ilk kez isteniyor: [m.39]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Kurslar; ülkeselde 6 aydan, bölgeselde 3 aydan kısa sürede bitirilebilecek. [m.1]
• Genel Kültür İmtihanının geçer notu 50’den 60’a çıkarılmıştır. [m.2]
• Sınav yapma, komisyon oluşturma, başvuruların incelemesi gibi hususlarda Bakanlık ile ÖSYM arasında bir protokol imzalanacak. [m.3]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Bakanlık dışındaki kişi ve kuruluşlar (bazı koşullar çerçevesinde) rehberlik kursu açabilecek. [m.3]
• Bakanlık teşkilâtında en az 10 yıl çalışmış ve 07.02.1988 tarihli ve 19778 sayılı RG’de yayımlanan "Yurtdışında Görevlendirilecek Memurların Seçim Esaslarına Dair Yönetmelik"in 4. maddesi kapsamında yer alan ve Bakanlığın yurtdışı teşkilâtında Müşavir ve Ateşe görevinde bulunmuş olanlara ve üniversite mezunlarından aynı Yönetmelik esaslarına göre yabancı dil kariyerleri belirlenmiş ve üniversitelerin ilgili bölümle­rinde "doktora" dereceli akademik kariyer yapmış olanlara açılan kursların yurtiçi UG’lere katılmak ve kurs sonunda yapılan sınavı başarmak kaydıyla RB verilir. [m.4]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Bakanlık dışındaki kişilere veya kuruluşlara verilen kurs açma yetkisi sonlandırılmış. [m.5]
• Bakanlık dışındaki kursları devamsızlık nedeniyle tamamlayamayanlara 1 kereliğe mahsus Bakanlık kursuna girme hakkı verilecek. [gm.1-2]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Bakanlık dışında hiçbir kuruluş rehberlik kursu açamayacak; ayrıca Valilik, Bakanlık kontrolörleri, eğitim dairesi başkanı, il turizm müdürleri ve yardımcıları, turizm danışma müdürleri ve Bakan­lıkça görevlendirilen yetkililer dışında rehberleri kimse denetleyemeyecek. [m.3]
• Bakanlığın yurtdışı teşkilatında görev alabilmek için açılan YDS’de başarılı olup Bakanlıkta en az 10 yıl çalışmış olanlara, açılan kursların uygu­lama gezilerine katılmak kaydıyla RB verilir. [m.4]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Bakanlığın tam yetkiyle donatılmasının temeli: [m.3]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Gezilerde Bakanlıkça sağlanacak araç ücretleri ile yeme-içme ve konak­lama giderleri kursiyerler tarafından ödenecek. [m.4]
• Üniversitelerin rehberlik bölümlerinden mezun olanlara Bakanlıkça yapılacak sözlü ve yazılı YDS’de başarılı olmaları veya ÖSYM'ce yapılacak YDS’de en az (c) düzeyinde başarı sağlamaları ayrıca tatbikat gezilerine katıldıklarını da belgelendirmeleri halinde Bakanlıkça belge ve kimlik kartı verilecek. [m.7]

B. Öne Çıkan Hususlar
• KPDS C düzeyi şartı ilk kez geliyor ve rehberlik bölümü mezunlarına ilk kez rehberlik yolu açılıyor: [m.7][dn]Bu maddeyle ÖSYM'nin KPDS sınavı bir kriter olarak yerleşmiş ve bugün hala bu uygulama YDS olarak devam etmektedir. Ancak bu sınavdan alınacak puan konusu Yönetmeliklerle belirlendiği için zaman zaman değişmiştir. Bu ve 14.02.2001 tarihli Yönetmelikte 70-79 bandı yani C seviyesi yeterliyken, 26.12.2014 Yönetmeliğinde [m.3] YDS’den en az 75 alma şartı geldi. 75 puan hususu Kanuna koyularak bu değişikliklere son nokta koyulmuş oldu.[/dn]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Bitirme sınavlarında başarılı olanlar Bakanlığın belirlediği il ve ilçelerdeki Bakanlığa bağlı Turizm Danışma Müdürlüklerinde 1 aylık ücretsiz staj yapmaları gerekecek. [m.1]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Günümüzde uygulanmayan ilk staj uygulaması [m.1]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Vize talebinde bulunan rehberler, meslek kuruluşlarına aidat borçlarının bulunmadığına dair belgeyi ve savcılıktan alınmış o yılın tarihini taşıyan adli sicil belgesini İl Müdürlüklerine ibraz edecekler. [m.4]
• Ocak ayında uygulanacak rehber taban ve tavan ücret teklifleri Aralık ayı içerisinde, Temmuz ayında uygulanacak ücret teklifleri ise Haziran ayı içerisinde İl Müdürlükleri, TÜRSAB ve meslek kuruluşları tarafından Bakanlığa bildirilecek. Bakanlık Ocak ve Temmuz aylarında uygulanacak rehber taban ve tavan ücretlerinin tespitine ilişkin kararını Aralık ve Haziran ayı sonuna kadar ilgili kurum ve kuruluşlara bildirecek. [m.5]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Günümüzde meslek odalarının kontrol ettiği “borcu yoktur” uygulamasının temeli: [m.7][dn]Aidatın önemi...[/dn]
• Taban ve tavan ücret olmak üzere ilk kez iki ayrı ücret tarifesi: [m.5]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Farklı bir ilde aynı nitelikte kurs açılması halinde Bakanlıkça kabul edilebilir mazereti olan kursiyerlerin nakil işlemleri Bakanlık onayı ile yapılabilecek. [m.1]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Vizesinin yapılmasında disiplin yönünden sakınca olmadığına dair meslek kuruluşlarından (rehber üye olsun veya olmasın) belge alınmak zorunda. [m.1]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Vizesinin yapılmasında disiplin yönünden sakınca olmadığına dair meslek kuruluşlarından (rehber üye olsun veya olmasın) belge alınması zorunluluğu kaldırıldı. [m.1]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Rehberler, Zorunlu Hizmet İçi Eğitim Seminerlerinden en az 3 tanesine her yıl katılacak ve katıldıklarını belgeleyecekler, aksi durumda rehberlerin yıllık vize işlemi yapılmayacak. [m.1]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• KPDS’den C düzeyinde sonuç alanlar Bakanlığın düzenlediği Seçme Sınavlarından 2.’si olan yazılı YDS’den muaf olacak. Ayrıca Bakanlık seçme sınavlarını gerek duyarsa ÖSYM’ye yaptırabilecek. [m.5]
• Bakanlıkta 10 yıl hizmeti olanlardan KPDS’den en az C seviyesinde başarılı olanlara UG’lere katılmaları durumunda RB verilecek. Belge alanlar devlet memuriyetinden çekilmedikçe vize işlemi yapamayacak ve rehberlik mesleğini icra edemeyecek. [m.9]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Devlet memurlarına vize engeli ilk kez geldi: [m.9][dn]Çokişler (2023) devlet memurlarına rehberlik engelinin 2005 Yönetmeliğinde geldiğini belirtse de bu engel bu yönetmelikte gelmiştir. 2005 Yönetmeliğinde [m.36] memur olup rehberlik yaptığı tespit edilenler hakkında kurumlarına bildirimde bulunulacağı ifade ediliyor.

Çoki̇şler, N. (2023). Türkiye’de Turist Rehberliği Mesleği Tarihsel Bir Bakış Açısı. Anatolia, 34(3), 80–108
https://www.frmtr.com/turizm-ve-tatil/493451-devlet-memurlari-turist-rehberligi-yapamayacak.html[/dn]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Zorunlu hizmet içi eğitim seminer giderleri katılımcı rehberler tarafından karşılanacak. [m.1]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Vize için şart olan seminerlerin organizasyon giderleri katılımcılardan ilk kez karşılanıyor: [m.1][dn]UG giderlerinden sonra zorunlu hizmet içi eğitim seminerleri giderleri de rehberlerce karşılanacak.[/dn]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• PTRH’nin kapsamlı ve detaylı tanımlaması yapılmış. [m.4]
• Seçme sınavında her yabancı dil için kurulacak komisyon üyeleri; en az (B) seviyesinde KPDS belgesine sahip olan, üniversite öğretim görevlileri ile Bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirilecek üyelerden oluşacak. Dil eğitimi veren öğretim görevlilerinden KPDS belgesi istenmeyecek. [m.14]
• TRB meslek dersi eğiticisi, fakülte ve yüksekokullar ile meslek kuruluşu tarafından il müdürlüğüne önerilen öğretim görevlileri veya öğretim görevlisi bulunamadığında en az 8 yıllık RB’ye sahip ve mesleki tecrübesi olan birden fazla aday arasından seçilecek. [m.21]
• UG süresi (ülkesel) 36 gündür. [m.23]
• 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi çalıştıkları halde vize yaptıranlar hakkında gerekli işlemler yapılmak üzere kurumlarına bildirilir. [m.36]
• Üst üste 2 defa vize yaptırmadığı için kimlik kartları iptal edilen rehberlerin yeniden mesleğe dönebilmeleri için, açılacak bir kursun bitirme ve bütünleme sınavlarında başarılı olmaları gerekir. Bu durumda olanların sayısı en az 100 olması halinde müstakil bir sınav da yapılabilecek. [m.37]
• Fiilen 20 yıl mesleği icra etmiş rehberlere rehberlik onur kartı verilir. Bu kartı alanlar çalışmak istediklerinde, her yıl sağlık raporunu ve 3 ay içinde alınmış adli sicil belgelerini vize süresi içinde bağlı bulundukları il müdürlüklerine ibraz ederlerse hizmet içi eğitimden ve vizeden muaf olacaklar ve bu rehberlerin durumu il müdürlüğünce Bakanlığa bildirilecek. [m.38]
• Rehberlik bölümü mezunlarından KPDS’den en C düzeyinde başarılı olanlar, UG’ye katıldıklarını belgelemeleri halinde RKK alabilecek. Ayrıca rehberlik bölümü için UG’lerde en az 8 yıllık tecrübeli rehber bulundurulacak ve bu gezi programı Bakanlığa sunulacak. [m.42]
• Turizm çeşitleri ve bölgelerine göre uzman rehber yetiştirilmesi ile rehberlerin çeşitli konularda eğitilmesi amacıyla Bakanlığın onayı ve denetiminde protokollerle düzenlenen eğitimlere katılan ve eğitim sonucunda yapılan sınavlarda başarılı olan rehberlere, Bakanlık tarafından düzenlenen eğitime göre bir belge verilir. [m.43]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Günümüzde de kullanılan PTRH kavramı ilk kez kapsamlı bir şekilde tanımlanmış: [m.4]
• Seçme sınavı komisyonlarında ve kurs eğitimlerinde görev yapmaları üzere öğretim görevlileri ilk kez zikredilmiş: [m.14,m.21][dn]8 yıllık rehberlik belgesine ve mesleki tecrübeye sahip rehberler öğretim elemanlarına denk olarak belirlenmiş. Bu 8 yıllık tecrübe şartı günümüzde de devam ediyor.[/dn]
• Rehberlikte uzmanlaşma eğitiminin temeli: [m. 43]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Mazeretleri kabul edilenler dışında herhangi bir nedenle zorunlu hizmet içi eğitim veya telâfi seminerlerine katılmayan rehberlerin yıllık vizesi yapılmaz. [m.1]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• 2 yıl üst üste vize yaptırmadıkları için RKK’si iptal edilenler; kayıtlı oldukları il müdürlüğünden alacakları RKK’nin iptal edildiğine ilişkin yazı ile birlikte başvurmaları halinde, açılacak herhangi bir kursun bitirme ve bütünleme sınavlarına katılarak başarılı olmaları şartıyla yeniden RKK alabilirler. [m.3]
• Devlet memurları ile ilgili 25.11.2005 tarihli PTRY’nin 36. maddesinde belirtilen husus, disiplin cezası başlığı altına taşınmış. [m.4]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Memurken rehberlik yapanların cezai müeyyidesinde ilk yumuşatma: [m.4][dn]Daha önce meslekten men iken bu değişiklikle 6 aydan 1 yola kadar meslekten men olmuş.[/dn]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• 14.12.2000 tarihli ve 25.11.2005 tarihli Yönetmeliklerle gelen hizmet içi eğitim seminerlerindeki 3 konudan biri zorunlu hale getirilmiş. [m.3]
• Kurumları ile ilişkileri kesilen memurlar yeniden mesleğe dönebilmeleri için, memuriyetten ilişkilerini kestikleri tarihten itibaren 2 yıl içerisinde Bakanlığa müracaat etmeleri gerekmektedir. [m.4]
• Bakanlıkça yılda 2 kez belirlenen rehberlik taban ücretleri yılda 1 kez belirlenecek. [m.40]

---

Erişim Adresi: TIKLA

---

❗(a.) 22.06.2012-28331 sayılı RG'de yayımlanan ilk halini; (b.) ise 27.04.2024-32529 sayılı RG'de yayımlanan Kanunla güncellenen halini ifade etmektedir.

---

---

❗İfadelerin kırmızı renkli ve üzeri çizili olması TRMK'den çıkarıldığını; yeşil renkli ve altı çizili olması TRMK'ye eklendiğini ifade eder.

---

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
(a.) Üniversitelerin turist rehberliği bölümlerinin önlisans, lisans veya yüksek lisans programlarından mezun olmak veya üniversitelerin turist rehberliği bölümü dışındaki diğer bölümlerinden en az lisans düzeyinde mezun olduktan sonra, birliklerin ve Türkiye Seyahat Acentaları Birliğinin ortak önerileri ve Bakanlığın onayıyla turizm sektörünün ihtiyaçları da dikkate alınarak belirlenen dillerde, gerektiği hâllerde belirlenen bölgelerde, yönetmelikle kurs ve sınavlara ilişkin belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlığın gözetimi ve denetimi altında birlikler tarafından düzenlenen ülkesel veya bölgesel turist rehberliği sertifika programını başarıyla tamamlamak. [m.3(1-c)]
(b.) üniversitelerin turist rehberliği bölümlerinin ön lisans, lisans veya yüksek lisans programlarından mezun olmak veya üniversitelerin turist rehberliği bölümü dışındaki diğer bölümlerinden en az lisans düzeyinde mezun olduktan sonra turizm sektörünün ihtiyaçları da dikkate alınarak belirlenen dillerde, gerektiği hâllerde belirlenen bölgelerde, yönetmelikle kurs ve sınavlara ilişkin belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlığın talebiyle Bakanlığın gözetim ve denetimi altında birlikler veya konusunda uzmanlaşmış kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen ülkesel veya bölgesel turist rehberliği eğitim programını başarıyla tamamlamak. [m.3(1-c)]
🚩_______🚩
(a.) Birliklerin ve TüRSAB'ın ortak önerileri ve Bakanlığın onayı ile belirlenen yabancı dillerden birinde, Bakanlığın gözetim ve denetimi altında yapacağı veya konusunda uzmanlaşmış kamu kurum veya kuruluşlarına yaptıracağı yabancı dil sınavında başarılı olmak veya yönetmelikle belirlenen yabancı dil yeterlik belgelerinden birine sahip olmak. [m. 3(1-ç)]
(b.) Bakanlık tarafından belirlenen yabancı dillerden birinde, mesleğe kabul sınavına başvuru tarihinden önceki son beş yıl içinde ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) tarafından yapılan Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından (YDS) en az 75 puan almış olmak veya öSYM tarafından YDS'ye eşdeğerliliği kabul edilen uluslararası yabancı dil sınavlarında bu puana denk yabancı dil yeterlilik belgesine sahip olmak; Bakanlığın sınav yapılmasını istediği yıl içerisinde ÖSYM tarafından sınav takvimine alınmayan dillerde ise Bakanlığın talebiyle Bakanlığın gözetim ve denetimi altında birlikler veya konusunda uzmanlaşmış kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan yabancı dil sınavında başarılı olmak. [m.3(1-c)]
🚩_______🚩
(a.) Birlikler tarafından Bakanlığın gözetim ve denetimi altında düzenlenen uygulama gezisini tamamlamak ve gezi sonunda yapılan sınavda başarılı olmak. [m.3(1-d)]
(b.) Maliyetlerin katılımcılardan karşılanması kaydıyla, Bakanlığın talebiyle Bakanlığın gözetim ve denetimi altında birlikler veya konusunda uzmanlaşmış kamu kurum ve kuruluşlarınca düzenlenen uygulama gezisini tamamlamak ve gezi sonunda yapılan sınavda başarılı olmak. [m.3(1-d)]
🚩_______🚩
(a.) ... Devletin güvenliğine karşı suçlar, ... mahkûm olmamak. [m.3(1-e)]
(b.) ... Devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, Devletin güvenliğine karşı suçlar, ... mahkûm olmamak. [m.3(1-e)]
🚩_______🚩
(b.) 1. fıkrada belirtilen mesleğe kabul koşullarının tümünü yerine getirenler, Bakanlığın talebiyle konusunda uzmanlaşmış kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan mesleğe kabul sınavında başarılı olmaları hâlinde başarılı oldukları yabancı dilde turist rehberi olmaya hak kazanır. 1. fıkranın (ç) bendinde belirtilen mesleğe kabul koşulunu yerine getiremeyenler, diğer mesleğe kabul koşullarını yerine getirmeleri ve Bakanlığın talebiyle konusunda uzmanlaşmış kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan mesleğe kabul sınavında başarılı olmaları hâlinde, katıldıkları uygulama gezisine bağlı olarak bölgesel veya ülkesel Türkçe turist rehberi olmaya hak kazanır. [m.3(2)]
🚩_______🚩
(b.) Çince başta olmak üzere ülkemize yönelik turizm potansiyelini karşılamak amacıyla Bakanlıkça kültür ve turizm politikaları doğrultusunda belirlenecek Uzak Doğu dillerindeki adaylar için 1. fıkranın (c) bendindeki koşul aranmaz. Bu kişiler 1. fıkrada belirtilen diğer koşulları yerine getirmek ve en az ön lisans düzeyinde üniversite mezunu olmak kaydıyla turizm sektörünün bu alandaki acil ihtiyaçlarını karşılamak üzere Bakanlığın talebiyle Bakanlığın gözetim ve denetimi altında birlikler veya konusunda uzmanlaşmış kamu kurum ve kuruluşları tarafından, yönetmelik ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yapılan en az 100 saatlik eğitim programı ile uygulama gezisini başarıyla tamamlamaları şartıyla katıldıkları uygulama gezisine bağlı olarak ilgili yabancı dilde bölgesel veya ülkesel turist rehberi olmaya hak kazanır. [m.3(3)]
🚩_______🚩
(b.) üniversitelerin sanat tarihi ve arkeoloji bölümlerinden lisans düzeyinde mezun olanlar için 1. fıkranın (c) bendinde düzenlenen turist rehberliği eğitim programına katılma koşulu aranmaz. Bu kişiler, 1. fıkrada belirtilen diğer koşulları yerine getirmek, Bakanlığın talebiyle Bakanlığın gözetim ve denetimi altında birlikler veya konusunda uzmanlaşmış kamu kurum ve kuruluşları tarafından, yönetmelik ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yapılan en az 100 saatlik eğitim programı ile uygulama gezisini başarıyla tamamlamaları şartıyla başarılı oldukları yabancı dilde, katıldıkları uygulama gezisine bağlı olarak bölgesel veya ülkesel turist rehberi olmaya hak kazanır. [m.3(4)]
🚩_______🚩
(b.) 1. fıkranın (c) bendinde, 3. ve 4. fıkralarda belirtilen eğitim programının, birinci fıkranın (ç) bendinde belirtilen yabancı dil bilgisi seviye tespit sınavının ve (d) bendinde belirtilen uygulama gezisinin Bakanlığın talebine rağmen 6 ay içerisinde birlikler tarafından düzenlenmemesi hâlinde eğitim programı, yabancı dil seviye tespit sınavı ve uygulama gezisi Bakanlık tarafından düzenlenir. [m.3(7)]
🚩_______🚩
(a.) Meslek, sadece çalışma kartında belirtilen yabancı dillerde veya yönetmeliğin izin verdiği hâllerde Türkçe olarak hukuka ve meslek etik ilkelerine uygun olarak icra edilir. ... [m.4(5)]
(b.) Meslek, sadece çalışma kartında belirtilen yabancı dillerde, turist rehberinin Türkçe turist rehberi olması ya da tura katılanların Türkçe bilmeleri ve talep etmeleri hâlinde ise Türkçe olarak hukuka ve meslek etik ilkelerine uygun olarak icra edilir. ... [m.4(5)]
🚩_______🚩
(a.) 14/9/1972 tarihli ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat AcentalarıBirliği Kanununun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere haklı veya zorunlu bir neden olmaksızın turun süre ve güzergâhının değiştirilmesi. [m.5(1-c-1)]
(b.) Haklı veya zorunlu bir neden olmaksızın turun süre ve güzergâhının değiştirilmesi. [m.5(1-c-1)]
🚩_______🚩
(b.) Bu Kanunun 7. maddesinin 6. fıkrasında belirtilen fiilin 5 yıl içinde 2 kez [m.5(1-c-10)] / 3 kez işlenmesi. [m.5(1-ç-7)]
🚩_______🚩
(b.) Mesleğin Türkçe olarak icra edilmesi hâlinde, ücretler 1. fıkra kapsamında belirlenen taban ücretin %70'inden az olmamak üzere Bakanlık tarafından belirlenir ve ilan edilir. [m.6(2)]
🚩_______🚩
(a.) Turist rehberleri, taban ücret tarifesinde belirlenen ücretin altında turist rehberliği hizmeti sunamazlar. Taban ücret altında çalışılabilecek ... [m.6(2)]
(b.) Turist rehberleri, Bakanlık tarafından belirlenerek ilan edilen ücretlerin altında turist rehberliği hizmeti sunamazlar. Bu ücretlerin altında çalışılabilecek .... [m.6(3)]
🚩_______🚩
(a.) ... turist rehberi bulundurulması zorunlu değildir. [m.7(1)]
(b.) ... turist rehberi bulundurulması zorunlu değildir. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okul ve kurumlar tarafından öğrencilere yönelik olarak öğretmen refakatinde ve ticari amaç gözetilmeksizin yapılan geziler bu Kanun kapsamı dışındadır. [m.7(1)]
🚩_______🚩
(a.) ... mülki idare amirlerince faaliyetten men edilir ve durum en geç üç gün içinde Cumhuriyet savcılığına bildirilir. [m.7(4)]
(b.) ... mülki idare amirlerince faaliyetten men edilir. [m.7(4)]
🚩_______🚩
(b.) Ruhsatname sahibi olmadan rehberlik hizmetinde bulunulamaz, bulunanlar hakkında hizmet verilen kişi sayısı ve bölgenin özellikleri dikkate alınarak ilgili mülki idare amiri tarafından 25.000₺'ndan 100.000₺'na kadar idari para cezası verilir. [m.7(5)]
🚩_______🚩
(b.) Turist rehberliği hizmetinin verilmesi sırasında, bu hizmeti alanların bilgisi ve onayı dışında alışveriş amaçlı belirli bir işletmeye gönderilmeleri karşılığında kendisine veya yönlendireceği kişiye herhangi bir menfaat temin eden turist rehberleri hakkında ilgili mülki idare amiri tarafından 25.000₺'ndan 100.000₺'na kadar idari para cezası verilir. [m.7(6)]
🚩_______🚩
(a.) ... her türlü iş, işlem, faaliyet ve hesaplarını .... Meslek kuruluşları denetim esnasında her türlü bilgiyi vermek ve belgeyi göstermekle yükümlüdür. [m.9(1)]
(b.) ... ve iştiraklerinin ... müfettişler ve kontrolörler aracılığıyla gerektiğinde ve en geç 3 yılda bir zorunlu olarak ... . ... . [m.9(1)]
Meslek kuruluşlarının organ üyeleri ile personeli, ... işledikleri suçlardan dolayı kamu görevlisi gibi cezalandırılırlar. [m.9(2)]
... sakıncalı görülen meslek kuruluşunun personeli Bakanlık müfettişinin teklifi üzerine üç ay süre ile Bakanlık tarafından geçici olarak görevden uzaklaştırılabilir. ... bu süre Bakanlık tarafından üç ay daha uzatılabilir. ... . [m.9(3)]
... Bakanlık kararıyla veya haklarında kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği ya da mahkûmiyetlerine karar verilmediği takdirde görevlerine dönerler. Görevine iade edilenlerin ... mahrum kaldığı ödemeleri, ... meslek kuruluşu tarafından ödenir. [m.9(4)]
... sakınca varsa, birliklerin ve odaların organları Bakanlık tarafından faaliyetten menedilebilir. ... . [m.9(5)]
Bakanlık, bu madde kapsamında açılan davaları katılan sıfatıyla takip edebilir. [m.9(6)]
🚩_______🚩
(a.) Turist rehberliği niteliğindeki hizmet ... yönetmelik ile düzenlenir. [m.12(1)]
(b.) Turist rehberliği niteliğindeki hizmet, faaliyet ve bunlara yönelik sözleşmeler, turist rehberlirinin disiplin, sicil ve çalışma kartlarına ilişkin hususlar ile meslekte uzmanlığa yönelik kurs, seminer ve eğitim programları birlik tarafından çıkarılan yönetmelik ile düzenlenir. [m.12(1)]
... bu Kanunla Bakanlığa verilen yetki ve görevlere ilişkin hükümlerin uygulanmasına dair hususlar Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. [m.12(2)]
🚩_______🚩
(b.) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanunun geçici 1. maddesinin 1. fıkrası kapsamında RKK'sini ruhsatname ile değiştirmeyenlerin RKK'leri, bu Kanunun 3. maddesinin 1. fıkrasının (a), (e) ve (f) bentlerindeki koşulları taşımaları ve bu Kanuna göre kurulan ilgili odaya kaydolmaları şartıyla, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde başvurmaları hâlinde ruhsatname ile değiştirilir. Bu süre Bakanlık tarafından 1 yıl uzatılabilir. [gm.4(1)]
🚩_______🚩
(b.) ... bu Kanunun 3. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde belirtilen belgeyi sunmaları zorunludur. Aksi takdirde Türkçe turist rehberi olarak mesleklerini icra edebilirler. ... . [gm.5(1)]
🚩_______🚩
(b.) ... Bakanlıkça yapılan sınava katılmayanlar ile sınavda başarısız olanlar ... öngörülen koşulları taşımaları ... kaydıyla mesleğe kabul edilir. Bu madde kapsamında mesleğe kabul edilenlerin bu Kanunun 3. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde belirtilen belgeyi sunmaları zorunludur. ... . [gm.6(1)]

B. Öne Çıkan Hususlar
1. MKŞ:
- EP düzenleme talebinin Bakanlığa verilmesi: [m.3(1-c)]
- Birlik yetkilerinin başka kurumlarla paylaşılması: [m.3(1-c),(1-ç),(1-d)]
- Yabancı dil şartında seviyenin belirtilmesi: [m.3(1-ç)]
- UG düzenleme talebinin Bakanlığa verilmesi: [m.3(1-d)]
- Mahkumiyet kapsamının genişletilmesi: [m.3(1-e)]
- MKS uygulamasının getirilmesi: [m.3(2)]
- Türkçe turist rehberi uygulaması: [m.3(2),m.4(5),gm.5(1)]
- Bakanlığın Birliğe süre tanıması: [m.3(7)]

2. İmtiyazlar
- Uzak doğu dillerine imtiyaz: [m.3(3)]
- Sanat tarihi ve arkeoloji mezunlarına imtiyaz: [m.3(4)]

3. Hanut veya Komisyon Uygulaması:
- Hanut veya komisyon cezasına ilişkin acenteleri ilgilendiren hükmün kaldırılması: [m.5(1-c-1)][dn]Komisyon ve hanut eylemine doğrudan veya dolaylı karıştığı tespit edilen rehberlere ilk kez açık ve sert şekilde para cezası, tekrarında meslekten geçici men, 3 kez işlenmesi durumunda ise meslekten men cezası verilir. [m.3]
Turist rehberliği hizmetinin verilmesi sırasında, bu hizmeti alanların bilgisi ve onayı dışında alışveriş amaçlı belirli bir işletmeye gönderilmeleri karşılığında kendisine veya yönlendireceği kişiye herhangi bir menfaat temin eden turist rehberleri hakkında ilgili mülki idare amiri tarafından 25.000₺'dan 100.000₺'na kadar idari para cezası verilir. Bu suç 2 kez işlendiğinde meslekten geçici men, 3 kez işlenmesi durumunda ise meslekten men cezası verilir.[/dn]
- Hanut veya komisyon cezasına ilişkin rehberleri ilgilendiren hükmün eklenmesi: m.5(1-ç-7)]

4. Taban Ücret
- Türkçe turist rehberine farklı taban ücret uygulaması: [m.6(2)]
- Taban ücretlerin belirlenmesinde Bakanlık vurgusu: [m.6(3)]

5. Rehberlik Uygulamalarında İstisna
- Okul gezilerinde rehber bulundurma zorunluluğun kaldırılması: [m.7(1)]
- Yabancı dil şartını sağlayamanların Türkçe turist rehberi olabilmesi: [gm.5(1)]

6. Cezai Müeyyide Uygulamarı
- Cezai müeyyidenin (savcılık süreçten çıkarılarak) MİA’ya bırakılması: [m.7(4)(5)(6)]
- Kaçak rehberliğe verilecek ceza: [m.7(5)]
- Hanut veya komisyon cezasına ilişkin rehberleri ilgilendiren hüküm: [m.7(6)]
- Bakanlığın yetkileri ve Birlik üzerindeki denetimi: [m.9(1)]
- Meslek kuruluşlarının organ üyeleri ile personelinin cezalandırılması: [m.9(2)(3)(4)(5)][dn]İlk kez açıkça meslek örgütlerine yönelik detaylı cezai müeyyideler, bu durumdakilerin mahkeme süreci, onlara yapılacak ödemeler, göreve geri dönme gibi hususlar belirlenmiş. [m.6][/dn]

7. Çift Yönetmelik Çıkarılması
- İlgili kurumların kendi Yönetmeliklerini çıkarması: [m.12(1)(2)]

---

Erişim Adresi (a.) (Kanununun İlk Hali): TIKLA
Erişim Adresi (b.) (Kanunun Güncel Hali): TIKLA

• Danıştay 8. Dairesinin 14.02.2018 tarihli ve E.:2014/4719 - K.:2018/767 sayılı kararı ile bu Yönetmelik iptal edilip yerine 26.12.2014 tarihli Yönetmelik çıkarıldığı için burada kritik edilmemiştir.

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• ÇK, ruhsatname, eylemli ve eylemsiz rehber [m.2]; TRH ve TRB hizmeti [m.3] tanımlamaları yapılmıştır.
• MKŞ’den biri olan ÖSYM’in yaptığı YDS’den alınan geçerlilik süresini yitirmemiş en az 75 puan veya bu puana denk puan alındığı belgelenecek. [m.3]
• Birlik ve TÜRSAB’ın ortak önerileri ve Bakanlığın onayıyla turizm sektörünün ihtiyaçları dikkate alınarak, belirlenen dillerde Bakanlığın gözetimi ve denetimi altında Birlik tarafından ülkesel/bölgesel TRB sertifika programları düzenlenebilecek. [m.4]
• Sertifika programı dersleri ve konferans konuları belirlenmiş; derslere flora, fauna ve doğa tarihi eklenmiş. [m.9]
• Son 10 yılda en az 8 yıl kesintisiz eylemli bölgesel TRB yapanlara diğer şartları sağlamaları halinde ülkesel rehber olabilecekler [m.17]
• Eylemsiz TRH’ler organ seçimlerinde oy kullanamayacak ve ÇK’leri iptal edilecek. [m.19]
• MKŞ’yi haiz TRB bölümü mezunları, doğrudan veya posta yoluyla Bakanlığa başvuracak. [m.23]
• TRH’ler, mesleklerini Türkçe icra edebilecekler. [m. 29-(1)]
• Birlik ve odaların kuruluşlarına, faaliyetlerine, görev ve yetkilerine ilişkin detaylar belirlenmiş. [m.50-m.69]
• 25.11.2005 tarihli Yönetmeliğe tabi olanların mağdur olmaması için 1 kereliğe mahsus Sınav ve UG istisnaları tanınmıştır. [gm.(1)(2)]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Bakanlık ve TUREB’in müşterek hazırladığı ama TUREB’in yayımladığı ilk yasal dayanak: [m.71]
• Mesleğin icrası için alınması şart olan ve taşınması zorunlu olan belgelere ilk kez tanımlar kısmında yer verilmiştir: [m.2]
• Rehberler ilk kez (mesleğin icrası ve bağlı oldukları odalara yükümlülükleri yerine getirme bağlamında) kategorik olarak eylemli rehber ve eylemsiz rehber şeklinde 2'ye ayrılmıştır: [m.2]
• TRB hizmeti ilk kez TRH ve seyahat acenteleri açısından kapsamlı ve iki farklı şekilde tanımlanmış. [m.3]
• Kurs (sertifika programı) derslerine ilk kez flora, fauna ve doğa tarihi dersleri eklendi: [m.9]
• İlk Türkçe rehberlik vurgusu: [m.29(1)]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Mesleğe kabul başvurusunda e-Devlet kapısının kullanılabilecek. [m.2,m.3]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Başvuru işlemleri için ilk kez e-devlet adı zikredilmiştir: [m.2,m.3]

---

Erişim Adresi: TIKLA

• 6326 sayılı Kanunun ilk yayımlandığı hali ve 7500 sayılı (bu) Kanunla değiştirilen/güncellenen hali 31. başlıkta[dn]22.06.2012 🔸 28331 🔸 KN (15) 🔸 Turist Rehberliği Meslek Kanunu[/dn] karşılaştırılmalı olarak ele alınmıştır.

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• EP ve EPY, gezi yöneticisi, sistem, uygulama gezisi, ülkesel turist rehberi kavramları tanımlara eklenmiştir. [m.3]
• Ülkesel veya bölgesel TRB EP’lerini; Bakanlık, birlikler veya Bakanlığın yetkilendireceği konusunda uzmanlaşmış kamu kurum ve kuruluşları düzenleyebilecek ve EP katılımcılarına anket uygulanabilecek. [m.4(1)]
• EP’ye uzak doğu dillerinden başvuracaklarda ön lisans düzeyi, TRB bölümü dışındaki bölümlerden başvuracaklarda ise en az lisans düzeyi mezuniyet şartı aranacak. [m.6(1)]
• EP dersleri belirlenmiş; derslerden “ikonografi” çıkarılmış, “tarihi eserlere ilişkin suçlar”, “Osmanlı İmparatorluğu Tarihi”, “Roma, Yunan ve Bizans Tarihi“ dersleri eklenmiş, “arkeoloji ve mitoloji” gibi bazı dersler ise birleştirilmiş. [m.8(1)]
• EP'yi düzenleyen ilgili kuruluş şartları sağlamaları kaydıyla EPY’yi belirleyecek ve Bakanlık EPY’yi onaylayacak. [m.10(1-2)]
• EP için seçme sınavı tanımlanmamış ancak EP sonunda bir sınav tanımlanmış. [m.13(1-9)]
• UG'nin usul ve esasları Bakanlıkça belirlenecek; Bakanlığın görevlendirdiği gezi yöneticisinin düzenleyeceği gezi raporları Birliğe değil Bakanlığa iletilecek. EP ve UG sınavları ayrı ayrı tanımlanmıştır. [m.14-21]
• Uzak doğu dillerini bilen veya Arkeoloji ve Sanat Tarihi mezunları MKS’den muaf tutulacak. [m.22 (2)]
• ÖSYM'nin YDS takvimi dışındaki dillere ait YDS’leri Bakanlık Birliğe veya yetki vereceği kurum/kuruluşlara yaptırabilecek; Bakanlığın talebine rağmen Birlik 6 içinde YDS yapamazsa sınavı doğrudan Bakanlık yapabilecek. [m.23(1-6)]
• Eylemsiz TRH’lerin yeniden mesleğe kabul sınavına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenecek. [m.24(1-2)]
• Mesleğe kabul başvurusu e-Devlet aracılığıyla sistemden yapılabilecek ve başvurusu kabul edilen ruhsatnameler dijital düzenlenecek. [m.26(1-6)]
• Rehberlik taban ücretinin %75'inden az olmamak kaydıyla; TRB’yi Türkçe icra edenlerin taban ücreti Bakanlıkça belirlenecek. [m.29(2)]
• Meslek kuruluşlarının denetimi ve gözetimine ilişkin hususlar belirtilmiş. [m.32]

B. Öne Çıkan Hususlar
• Bakanlık ve TUREB ilk kez iki ayrı Yönetmelik çıkardı: [m.42]
• EP’de (eski adıyla sertifika programında) katılımcılara anket uygulanabileceği ilk kez zikrediliyor: [m.4(1)]
• EP derslerine ”tarihi eserlere ilişkin suçlar“ adlı ders eklenmiş: [m.8(1)]
• EP’de bitirme sınavı var ancak seçme sınavı yok, EP’ye genel şartları taşıyan herkes başvurabilir gibi bir durum ilk kez var: [m.13(1-9)]
• Kanunun 3(3-4) maddesi ile 100 saatlik kurs ve uygulama gezisi ile rehberlik yolu açılan Uzak doğu dillerini bilen veya Arkeoloji ve Sanat Tarihi mezunları MKS’den muaf tutulmuş: [m.22(2)][dn]Bu en çok tartışılan maddelerden biri. Mevcut uygulamada MKS'nin Anadolu Üniversitesi tarafından yapılacağı duyurusu yapıldı:
https://www.ktb.gov.tr/TR-389953/6326-sayili-turist-rehberligi-meslek-kanunu-kapsaminda-gerceklestirilecek-meslege-kabul-sinavi-hakkinda-duyuru.html
https://basvuru.anadolu.edu.tr/ilan/detay/YgOZ3a8L
https://static.anadolu.edu.tr/files/basvuru/Sinav_duyurusu.pdf [/dn]
• İlk kez rehberlik hizmetinde dil bazlı taban ücret ayrımına gidildi: [m.29(2)][dn]Taban ücrette farklılık daha önce hizmetin uygulanma türüne göreydi, ancak şimdi aynı hizmeti farklı dillerde verenler arasında bir ücret ayrımına gidilmiş. Önceki Yönetmelikten farklı olarak "Mesleğin Türkçe olarak icra edilmesi hâlinde, ... belirlenen taban ücretin %75'inden az olmamak üzere Bakanlık tarafından belirlenir ve ilan edilir." hükmü eklenmiş. Bu husus iki yönden tartışmalı bir husus; eşit işe eşit ücret açısından diğer ise turist ayrımı yapması açısından. Ayrıca TUREB bu hususta yani Türkçe rehberlerin de diğerleri kadar ücret alması gerektiğine dait bir tavsiye karar (13.01.2025 tarihli ve 173 sayılı) yazısı paylaştı.[/dn]

---

Erişim Adresi: TIKLA

A. Getirilen Yenilikler ve/veya Değişiklikler
• Şartlar uygunsa mevzuata ve meslek etik ilkelerine uygun olarak Türkçe rehberlik yapılabilecek. [m.10(1)]
• Meslek etik ilkelerinden ”Hediye alma ve menfaat sağlama yasağına uymak” ibaresi çıkarılmış. [m.11(1)]
• Kanuna aykırı şekilde EP düzenleyenlerle ruhsatnamesiz veya ÇK’siz rehberlik yapanlar hakkında önceki Yönetmeliğin ”durum Cumhuriyet savcılığına bildirilir.” uygulaması kaldırılmış, ”Kanunun 7. maddesinin 5. fıkrası hükümleri uygulanır“ hükmü yani idari para cezası getirilmiş. [m.21(4)]
• 1 aydan 3 aya kadar meslekten geçici men cezasındaki ”1618 sayılı Kanunun 30. maddesinin 3. fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere“ ibaresi kaldırılmış [m26(1-a)]; bu ceza kapsamına ”Kanunun 7. maddesinin 6. fıkrasında belirtilen fiilin 5 yıl içinde 2 kez işlenmesi“ yani komisyonculuk veya hanutçuluk nedeniyle para cezasıyla 2 kez cezalandırılması durumu alınmış [m26(1-b)].

B. Öne Çıkan Hususlar
• Bakanlık ve TUREB ilk kez iki ayrı Yönetmelik çıkardı: [m.42]

---

Erişim Adresi: TIKLA