Kiracı Olmak (Demre’de)

Bana kimse “Anadolu irfanı“, “Anadolu misafirperverliği” vb. yakıştırmalarla bu dönemin Anadolu insanını tanımlamasın. Bu kavramlar bu coğrafyada söz konusu para olunca anlam kazanır olmuş.

Antalya’nın ilçesi Demre sahilde tatil beldesidir, turizm kentidir gibi düşüncelerle Demre’ye gelip çalışmak isteyen varsa kamu görevlileri bu yazıyı özellikle çok iyi okusun.

2020 yılının Nisan ayında iş değişikliği nedeniyle Demre’ye taşındık. Taşınmasına taşındık ama…

Taşınmadan önce kiralık ev aramak için 2020 Şubat ayı başında Demre’ye geldik. Demre’de ikamet eden birkaç memur ve Demreli ile 4 koldan kiralık ev aramaya başladık. Demre’de kiralık ev sayısının az olması nedeniyle olsa gerek ev sahipleri dairelerini genellikle ilan sitelerine koymuyorlar, tanıdıklar vasıtasıyla kiraya veriyorlar. Ayrıca Demre’de kiralık dairenin az olmasının nedenlerinden biri ev sahiplerinin ekseriyetle evlerini boş tutarak kiraya vermemeleri.

Zor bela mevcutta ikamet ettiğimiz bu daireyi bulduk; daire henüz tamamlanmamıştı ve inşaat devam ediyordu. Demre’nin varlıklı ailelerinden biri, daha önce mahalle muhtarlığı da yapmış ev sahibim ise (onlarca dairesi, tekneleri ve bir de oteli var) kibar ve iyi bir iletişime sahipti. Kira bedeli konusunda konuşmaya başlayınca Demre piyasasından 2 kat fazla kira bedeli (1.200₺) ve 1 kira bedeli depozito (1.200₺) talep etti, o tarihte Demre’de kiralar 400-750₺ bandında idi. Düz 1.000₺ yapalım talebimizi kibarca reddetti, zerre de indirim yapmadı, çünkü kiralık ev bulamayacağımızı çok iyi biliyordu. Denize düşen yılana sarılır misali mecburen evi tuttuk ve sözleşme imzaladık; ev sahibi sözleşmeyle de yetinmedi üstüne bir de senet imzalattı. Sözleşmeyi imzalarken kendisine özellikle şunu tembihledim: “Bana yarın bir gün oğlum askerden geldi, kızım evleniyor vb. bahanelerle evi boşalt deme, bu okul burada olduğu veya beni farklı bir yere görevlendirmedikleri sürece evinde kiracıyım“. Kendisi de bana cevaben öyle bir durum olmayacağını kirada bir sürü evinin olduğunu, sıkıntı çıkarmayacağını ifade etti. Beni tanıyanlar evi kaç ₺ kiraladığımı sorduklarında ve ben de 1.200₺ dediğimde “Dalga mı geçiyorsun”, Hoca sen ne yaptın!” minvalinde cümlelerle şaşkınlıklarını saklayamıyorlardı. Demre’de şu anda (Temmuz 2023) eşyalı kiralık daireler 7.000₺-10.000₺ bandında, eşyasızların fiyatını veremiyorum çünkü bulursam ben tutacağım… Buradaki kiralık daire sahipleri o kadar irfan sahibi ki; meskene 3-5 alelade eşya koyarak hem meskenin fiyatını arttırıyor hem de yaz geldiğinde evi boşaltmanızı istiyor, çünkü yaz geldiğinde günlük şekilde meskeni kiralıyor.

Aradan 1 yıl geçti ve zam miktarını belirleme vakti geldi çattı. Açıkçası ev sahibimden memnun olduğum için TÜFE oranından daha fazla oranda zamla kirasını yatırmaya devam ettim. İkinci yıla geldiğimizde devlet kira zammı uygulamasında %25 sınırı getirmişti, ben bu sınıra uymadım ve yine daha fazla oranda zamla kirayı yatırmaya devam ettim.

Daha sonra kıymetli ev sahibim beni bir kafeye çaya davet etti, bana uygun bir lisanla kızının Kıbrıs’ta diş hekimliği okuduğunu, ikamet ettiğim daireyi dükkân yapacağını ve daireyi 2 yıl sonra^[1]Kendisi 2 değil 1 yıl dediğini ifade ediyor. boşaltmam gerektiğini ifade etti; doğrusunu söylemek gerekirse beni aradığında kirayı yükseltmek için çağırdığını düşünmüştüm. Açıkçası ilk başta şaşırdım çünkü uzunca süre oturacağımı kiralarken söylemiştim, ama küçük bir ilçede ikamet ettiğim için gerilime ve gereksiz diyaloglara neden olmama adına kendisini kırmadım ve olur dedim. Ancak aradan 1 yıl geçince ev sahibim evi ne zaman boşaltacağımı sormaya başladı. Ben kendisine 2 yıl diye konuştuğumuzu, daha 1 yıl süre olduğunu belirtince o 1 yıl şeklinde konuştuğumuzu yanlış anlaşılma olabileceğini ifade etti. İşte o an “söz uçar yazı kalır” vecizesinin kıymetini bir kez daha anlamış oldum. Kendisine bir ev taşımanın maliyetinin yüksek olduğunu, evdeki eşyaların bu taşınmalar nedeniyle zarar gördüğünü, sorun kira bedeli ise sözleşmedeki oranların ve resmi rakamların üzerinde kendi kendime zam yaptığımı, ayrıca istediği rakam neyse onu da ödeyebileceğimi belirtince benden memnun olduğunu, kirayı 1 gün bile geciktirmediğimi, evine göz kulak olduğumu ekleyerek meskeni kızı için diş hekimliği yapacağını bu nedenle boşaltmamı istediğini söyledi.

Velhasıl, yine tartışmama adına daire bulursam çıkacağımı hatta kiralık dairelerim arasında boş başka dairesi varsa oraya geçebileceğimi söyledim, o da Demre’de kiralık ev bulmanın çok zor olduğunu hatta birçok kişinin kendisine kiralık daire sorduğunu, başka kiralık dairesi olsa seve seve vereceğini belirtti. Bunun üzerine ben de “Onlarca kiralık daire sahibi olarak Demre’de ev bulmanın zor olduğunu bizatihi sen biliyorsun, bu durumda beni çık çık diye sıkıştırma, evinden çıkmam diye diretmiyorum, ama kiralık daire bulursam çıkabilirim” şeklinde ifade ettim.

İşte olaylar böyle başladı…
Eşim, dostlarım ve ben başka bir daire arayışına girdik, ne kadar tanıdık varsa hepsine durumumu arz ettik. Demre’de kiralık ev aradığımızı sanırım bilmeyen kalmamıştır. Sakın şöyle düşünmeyin; “Orası küçük bir ilçe, neticede farklı bir şehirden geldiniz ve Demre’de çalışıyorsunuz, Demrelilere hizmet ediyorsunuz, el birliği ile size yardımcı olurlar, illaki vicdan sahibi biri çıkar ve size al hocam bu benim dairenin anahtarı gel otur der…“. İnanın onlarca boşta bekleyen daire var, oğlunu-kızını veya satacağını bahane ederek kiraya vermiyorlar. Ayrıca bu sorunu yaşayan bir ben değilim, kiralık daire arayan bir sürü kamu çalışanı var. Durumun anlaşılması için şöyle bir örnek vereyim: Ben her alanda komisyonculuğa oldum olası karşıyım, bu nedenle Emlakçılardan kiralık daire bakmıyorum, dün bir tanıdığımın yönlendirmesiyle buradaki bir emlakçıyı aradım, kendisi elinde bir daire olduğunu ama oranın da kendisi dışında tutulduğunu belirtti.^[2]Daha evvel de belirttiğim gibi yöre sakinleri meskenlerini ilan sitelerine veya emlakçılara pek vermiyorlar.

Her neyse; şansımıza aynı yerde görev yaptığımız bir Hocamız ev satın aldığı için kirada oturduğu daireyi boşaltacağını, benim için ev sahibiyle konuşabileceğini söyledi, ben de çok makbule geçeceğini ifade ettim. Sağ olsun Hoca ev sahibiyle konuşmuş ve benim evini kiralamak istediğimi söylemiş. Bu arada Hocamın boşaltacağı kiralık dairenin ev sahibi mevcut ev sahibimin uzaktan yakını çıktı.

Bu gelişmeler üzerine 2023 Mart ayı sonlarında bir daire bulmuş olduk. Bu yeri bulmasına bulduk ama taşınmamız için satın aldığı evin tadilatlarının tamamlanmasını bekleyen Hocamın daireyi boşaltması gerekiyordu. Bu süreçte kiralık ev aradığımı bilenler birkaç ev daha buldular (ki Demre şartlarında bu büyük nimet) ama Hocamın oturduğu dairenin ev sahibiyle anlaştığımız için diğer kiralık daireler için olumsuz yanıt vermek zorunda kaldık, hatta bu daireler içinde daha uygun fiyatlı olanlar da vardı ancak Hocamın boşaltacağı kiralık dairenin ev sahibi ile anlaştığımız için doğal olarak diğer bulunan kiralık daireleri ben değil başkaları tuttu. Bulduğumuz dairede ikamet eden Hocamın yeni evine taşınması takribi 2023 Mayıs sonuna denk geliyordu, günü netleşmese de Mayıs ayı sonunda hem Hocamın hem de bizim taşınma işlemlerinin gerçekleşeceğini mevcut ve müstakbel ev sahiplerine mağdur olmamaları adına söyledik. Aradan biraz zaman geçince hocamızın evi boşaltacağı gün belli oldu ve Mayıs ayının 29’unda daireye taşınacağımızı belirttik.

Taşınmak üzere eşyaları toparlayıp nakliye şirketini de ayarladık. Ancak 3 ay önce anlaştığımız, yüce karakterli, vicdan sahibi, Anadolu irfanından nasibini fazlasıyla almış müstakbel ev sahibi daireyi 19 Mayıs’ta kiralamaktan bir anda vazgeçti. Pek muhterem beyefendi beni taşınacağımız tarihten 10 gün önce yani 19 Mayıs’ta arayıp “Hoca 1 yıl sonra boşaltacaksan kiraya veririm” gibi bir şart koştu. Kendisine son dakika böyle bir şeyi şart koşmasının gayri ahlaki olduğunu, evi topladığımızı, nakliyeciyi ayarladığımızı, kendisiyle anlaştığım için diğer dairelere olumsuz yanıt verdiğimi, Demre şartlarında öyle hemen daire bulamayacağımı, bu durumu mevcut ev sahibimle konuşmam gerektiğini, akabinde kendisini arayacağımı belirttim. Hemen mevcut ev sahibimi arayarak durumu izah ettim, mevcut ev sahibim müstakbel ev sahibi ile görüştükten sonra beni arayarak, aynen şunları söyledi: “Serdar Hocam, sizin daha önce İçişleri Bakanlığı’nda çalıştığınızı öğrenmiş bu yüzden sizden korkmuş, bir yıl sonra çık diretmesi de hiç doğru olmamış, ben bir kez daha görüşeyim size haber vereyim.“Daha ben mevcut ev sahibimle görüşürken ve ona dönüşümü beklemeden o dakikalarda pek muhterem müstakbel ev sahibi, Hocamı arayarak benim evini kiralamaktan vazgeçtiğimi, evi bir an önce boşaltması gerektiğini söylemiş. Sağ olsun Hocam da söylenmesi gerekenleri söyleyip telefonu kapatmış. Bu görüşmeden 1 gün sonra öğrendiğime göre 500₺ daha yağlı bir müşteri bulduğu için bana meskeni kiralamaktan vazgeçmiş.

Benim geçmişte İçişleri Bakanlığı’nda çalıştığımı bahane eden bu pek muhterem ev sahibinin meskeni bana kiralamaktan vazgeçme nedenlerinden bir diğeri de kuvvetle muhtemel şu: Yılda bir aylık kiranın vergiye gittiğini gerekçe göstererek anlaştığımız kira bedelini banka hesabına yatırmak yerine mümkünse elden teslim etmemi istemişti. Ben de kendisine “kamu personeli olmam münasebetiyle bana ödenen her bir kuruşun hesabını vermem gerekir, ben hesabına parayı yatırırım, devletten vergi kaçırmana yardımcı olamam” yanıtını vermiştim. Mevcut ev sahibim de ikinci yıl bu zaviyede bir talepte bulunmuştu^[3]Kira bedelini Paribu üzerinden yatırmamı istemişti., ben talebini reddedince sağ olsun konuyu uzatmamıştı. Umarım evi boşaltmamızı isteme nedeni gerçekten kızına diş hekimliği açma isteğidir…!

Pek muhterem beyefendiyle anlaştığımızı düşünerek 3 ay boyunca diğer kiralık dairelere olumsuz yanıt vermem bir tarafta, mevcut ev sahibimle gereksiz diyaloglara girmem diğer tarafta dursun; arada aracılar olmasına rağmen anlaşmamızı hiçe sayarak, bana kaba tabirle yokuş yaparak vazgeçmemi sağlamaya çalışan müstakbel ev sahibini aradığımda hakkımı helal etmediğimi, 500₺ için ahlakını/vicdanını sattığını ve kendisinin ahlaksız olduğunu, beni mağdur etmenin yanında mevcut ev sahibimi de mağdur ettiğini söyleyerek telefonu kapattım. Akabinde mevcut ev sahibine yaşananları anlattım, kendisi araya girip durumu çözmeye çalışsa da başarılı olamadı; bu yaşananlara bizatihi şahit ve dolaylı da olsa dahil oldu. Kendisine yeni bir daire bulursam çıkabileceğimi, dükkân işini ben daire bulana kadar erteleyebileceğini belirttim; bunu üzerine kendisi “ne yapalım Hocam, bir süre idare edeceğiz mecburen” diyerek tamam dedi.

Benim dışımda ansızın gelişen bu yaşananlar üzerine Demre’de ev bulmanın ne kadar zor olduğunu benden daha iyi bilen ev sahibimin beni anlayışla karşılayacağını düşünüyordum. Ancak aradan daha 1 ay geçmeden ev sahibim beni arayıp ne zaman çıkacağımı sorunca bu konuyu daha evvel konuştuğumuzu ve durumumu bildiğini, beni sıkıştırmasının yakışık almadığını ifade ettim. İşte ev sahibimin dolaylı tehdidi şu sözleriyle başladı; “Hocam bizim de bir dükkân hayalimiz var, çıkmayacaksan evi satarım bu şekilde seni zorla çıkarırım“. Bu dolaylı tehdidi üzerine kendisine “Benden ne bekliyorsun, eşyaları alıp sokağa mı çıkayım? Daireni boşaltmayacağım demedim, kiralık daire bulursam çıkarım dedim, keyfî hareket ediyormuşum gibi imada bulunacaksan kusura bakma, beni bu şekilde sıkıştırıp durma, senin hayallerin gerçekleşsin diye ailemin huzurunu bozamam, ayrıca şu an sınav dönemindeyim ve hemen akabinde bayram var, sıla-i rahim yapacağım” diye yeniden hatırlattım.

Tüm bunlara rağmen, sanki bunlar hiç yaşanmamış gibi 23 Haziran 2023 tarihinde büyüklerimizi ziyaret etmek için ailece gittiğimiz Artvin Hopa’dayken ev sahibim beni arayarak bayram öncesinde en güzel bayram mesajını verdi: “Hocam ne zaman geliyorsun, evi satacağım, evin fotoğraflarını çekeceğim!“. Doğal olarak ben de “bayram dönüşünde Demre’de olacağım, o zaman gelirsin evinin fotoğraflarını çekersin” yanıtını verdim.

Şimdi Demre’deyim ve kiralık ev arayışım devam ediyor. Pek tabi bize uygun bir daire bulamazsak oturmaya devam edeceğiz. Normal şartlarda ev sahibimden taşınmam durumunda masraflarımı karşılamasını talep etmem gerekir ama neden talep etmiyorum veya edemiyorum bilemiyorum! Durum öyle bir hal aldı ki; ikamet ettiğimiz binanın Whatsapp grubunda komşulara şöyle bir mesaj atmak zorunda kaldım:

Kıymetli komşular merhaba.
Oturduğumuz mesken iş yeri (diş hekimliği) olacağı için bir süredir kiralık ev arayışındayız.
Kiralık yerler genellikle eşyalı olduğu için bize uymuyor, bize uzun süreli ikamet edebileceğimiz (oğlum oturacak, kızıma dükkân yapacağım çık denmeyecek) bir yer lazım. Tanıdığınız, güvenilir bir ev sahibi varsa bilgi verirseniz sevinirim. Kiralık ev arayanlar kimdir diye soran olursa; ben Demre Meslek Yüksekokulu’nda öğretim görevlisiyim; eşim Demre Anaokulu’nda özel eğitim öğretmenidir. Ellerinizden öper iki de çocuğumuz var.
Sizleri bugüne kadar herhangi bir sebepten rahatsız ettiysek bağışlayın. Kiralık yeri ne zaman bulabiliriz bilmiyorum, ancak şimdiden hakkınızı helal edin.

Hülasa; eşim, ben ve iki çocuğumuzla biz; etliye sütlüye karışmamaya gayret eden, kamu görevimiz gereği işimizi yapmaya çalışan küçük bir aileyiz.^[4]Taşınma meselesinin maliyetlerine hiç değinmedim bile; bugünün şartlarında yandaki binaya taşınsanız nakliye şirketleri 5.000 liradan fiyat vermeye başlıyor. Taşınacağınız evde de irili ufaklı masraflar çıkıyor. Evin … Dipnota git. Bizi bu duruma düşürenlere söyleyecek çok ama çok şey var ama Fuzuli’nin şu sözü şimdilik kâfi: Söylesem tesiri yok, sussam gönül razı değil.

📅 11.07.2023

Ekleme (21.07.2023)
Yukarıda yazdığım olayların üzerine çok can sıkıcı şeyler yaşandı. Bayram dönüşünde ev sahibimin evi satılığa çıkaracağını 2 kez tekrarlaması üzerine (evi satın alacak kişiyle muhatap oluruz düşüncesiyle) kiralık ev arayışımızı durdurma kararı aldım ve elektrik ve su aboneliklerini üzerime aktardım. Abonelikleri üzerime aldığımı öğrenen ev sahibim benimle görüşmek istediğini ifade etti; kendisini öğlenleri bir hocamızla ev yemekleri yediğimiz mekâna çağırdım. Oraya geldi ve sanki yukarıda yaşananlar hiç yaşanmamış gibi bir tavırla hemen her konuda beni yalancılıkla itham etti, üzerine bir de çocuklarım üzerine belalar okudu…

Beni şu hususlarla itham etti:
1. Emlakçılara benim ev arayıp aramadığımı sormuş, ben güya hiç ev aramamışım.
– Demre’de kendisi de dahil ev aradığımı neredeyse bilmeyen kalmadı… Demre’de ev bulmanın ne kadar zor olduğunu kendisi de dile getirmesine rağmen bana verdiği yanıt “beni ilgilendirme Hoca, neticede evden çıkmadın” oldu.
2. Yaptığı istihbarata göre, bayramda güya memlekete gitmemişiz ama gitmişiz gibi davranmışız, böylece zaman kazanıp kendisini oyalamışız… Evin eşyalarını güya toplamamışız…
– Bunu dediğinde istemsizce kendisine “kalk gidelim eve, eşyalar toplanık mı değil mi bakalım, hatta binadaki diğer komşulara da soralım, memlekete gitmişiz mi gitmemişiz mi ” dediğimde ağzını yüzünü eğip büktü doğal olarak kabul etmedi. Ayrıca evin eşyalarını toplayan biri neden “zaman kazanmaya” çalışsın!
3. Bina yöneticisine ve diğer komşulara güya onun aleyhinde söylemlerde bulunmuşum, meskenin dükkân yapılmasına müsaade etmemeleri hususunda onları dolduruşa getirmişim.
– Bu söylemi bende bardağı taşıran son damla oldu; dayanamayıp bina yöneticisini aradım ve sesini hoparlöre verdim; kendisine ev sahibimin karşımda olduğunu ve onu duyduğunu söyleyerek hakkımdaki ithamlarını aktardım ve yanıt vermesini istedim. Bina yöneticisi net bir şekilde ev sahibimin ithamlarını reddetti. Hatta meskenin dükkân yapılmaması konusunda kendisini daha önce de uyardığını ifade etti. Ev sahibi de duyduklarının bir öneminin olmadığını, bireysel olarak binadakilerle görüşeceğini ifade etti. Bunun üzerine ben de; bina yöneticisi ile (beni de ilgilendiren) yaptığı görüşmeyi ve meskenin dükkân yapılmasına müsaade edilmediğini bana bildirmediğini hatırlattım. Ayrıca meskenin boşaltılma gerekçesinin dükkân yapılması olduğunu, satılığa çıkarılması olmadığını ekleyerek bu durumda meskende oturmaya devam edeceğimi ilave ettim.
4.  Ben birilerini güya “istihbarat”, “emniyet” çalışanıyım diyerek korkutuyormuşum.
– Kendisine beni 3 yıldır tanıdığını, benden olumsuz veya sert bir davranış veya söylemde bulunup bulunmadığımı sorduğumda “insanlar böyle konuşuyor, orasını bilemem Hocam” diyerek yanıt verdi. Küçük yerde yaşamanın dezavantajları! İnsanlarla tanıştığımda geçmişte nerede çalıştığımı sorduklarında veya konusu açıldığında İçişleri Bakanlığı’nda memur olarak 10 yıl kadar çalıştığımı belirtiyorum, hatta sorarlarsa hangi birimlerinde görev yaptığımı da ifade ediyorum. Ama İçişleri Bakanlığı’nı duyunca akıllarına farklı şeyler geliyor olabilir, bu benim sorunum değil. Özgeçmiş sayfamda bile nerelerde ne kadar çalıştığım yazar, bunlar gizli saklı şeyler değil. Ancak kendisine şunu söyledim: “bu dedikodu bilgisini alıp konuyla ilgisiz olmasına rağmen zikretmeni sana hiç yakıştıramadım, buraya dedikodu yapmaya mı yoksa konuyu konuşmaya mı geldin!”

Görüşmemizin sonuna geleyim; otele, teknelere ve onlarca kiralık meskene sahip beyefendi “Bendeki Serdar Hoca profili artık yok, çocuklarımın rızkından çaldın, beni zarara uğrattın, umarım iki çocuğundan bulursun” bedduasını okuyarak masadan kalktı, ben de “Seninkiler çocuk da benimkiler değil mi, âmin bilmukabele!” diyerek yanıt verdim.

Şükür ki bu sürece kendisi de dahil olmak üzere birçok kişi şahitlik etti.

Ev sahipleri ve kiracılarla ilgili işte memleketin geldiği durum bu.

📅 30.07.2023