Dikkatimi çeken bir ayetin “Hac Süresi 15. Ayet” farklı meallerde nasıl çevrildiğini görmenizi ve değerlendirmenizi istiyorum. Ama ilgili ayetten önceki 4 ayetin mealini okumadan 15. ayetin çevirisine bakmak eksik değerlendirmek olur.
Hac Süresi 11-12-13-14
İnsanlardan öyleleri var ki, Allah’a koşullu kulluk eder. İşleri yolunda giderse şükreder, ama başına bir kötülük gelince yüzünü Allah’tan çevirir. O böylece dünyayı da ahireti de kaybetmiştir. İşte apaçık ziyan budur. O, Allah’a değil de kendine zarar ve fayda veremeyenlere dua eder. Bu sapıklığın en aşırı olanıdır. Zararı faydasından daha yakın olana dua ettiği ne kötü bir mevla, ne fena bir yoldaştır! Muhakkak ki Allah, iman edip salih ameller işleyenleri içinden ırmaklar akan cennetlere koyacaktır. Şüphesiz Allah istediğini yapar.
Şimdi 15. ayeti nasıl çevirmişler bir bakalım….
DİYANET İŞLERİ
Her kim ona (Muhammed’e) Allah’ın dünyada ve ahirette asla yardım etmeyeceğini zannediyorsa hemen tavana bir ip çeksin, sonra kendini assın da bir baksın; başvurduğu (bu yöntem), öfkelendiği şeyi giderecek mi?
ELMALILI HAMDİ
Her kim, ona Allah dünyada ve ahirette asla yardım etmez zannediyorsa hemen semâ’ya bir ip uzatsın sonra nefesini kessin de baksın keydi gayzını giderecek mi?
DİYANET VAKFI
Her kim, Allah’ın, dünya ve ahirette ona (Resûlüne) asla yardım etmeyeceğini zannetmekte ise, (Allah ona yardım ettiğine göre) artık o kimse tavana bir ip atsın; (boğazına geçirsin); sonra da (ayağını yerden) kessin! Şimdi bu kimse baksın! Acaba, hilesi (bu yaptığı), öfke duyduğu şeyi (Allah’ın Peygamber’e yardımını) gerçekten engelleyecek mi?
ABDÜLBAKİ GÖLPINARLI
Allah, peygambere dünyâda da, âhirette de yardım etmeyecek sanan bilsin ki yardım edecektir, isterse tavana bir ip takıp assın kendini de ölsün ve baksın da görsün, bu yaptığı düzen, kızdığı şeyi ortadan kaldırır mı?
ALİ BULAÇ
Kim, Allah’ın ona, dünyada ve ahirette kesin olarak yardım etmeyeceğini sanıyorsa, göğe bir araç uzatsın sonra kesiversin de bir bakıversin, kurduğu düzen, onun öfkesini giderebilecek mi?
ALİ FİKRİ YAVUZ
Kim ki, Allah, Peygambere dünyada ve ahirette asla yardım etmez zannediyorsa, hemen yukarıya (evinin tavanına) bir ip uzatsın, sonra intihar etsin (boğulsun) de baksın, yaptığı bu iş, kendini öfkelendirmekte olan Allah’ın (Peygamberine) yardımını giderecek mi? (Çatlasa, patlasa, yine de Allah, Peygamberine, hem dünyada hem ahirette zafer verecektir.)
FİZİLAL-İ KURAN
Kim dünyada ve ahirette Allah’ın kendisine yardım etmeyeceği vehmine (sanısına) kapılırsa evinin tavanına bağlayacağı bir ipi boğazına geçirdikten sonra onu kessin ve arkasından baksın bakalım, bu girişimi umutsuzluktan kaynaklanan öfkesini giderebiliyor mu?
ÖMER NASUHİ BİLMEN
Her kim O’na (peygambere) Allah’ın ne dünyada ve ne de ahirette yardım etmeyeceğini zannediyor ise semaya bir ip uzatsın, sonra onunla intihar etsin, artık baksın ki, kendisinin bu hilesi onun nefret ettiği şeyi giderecek mi?
İBN-İ KESİR
Kim, dünyada ve ahirette Allah’ın ona yardım etmeyeceğini sanıyorsa; bir sebeple göğe tırmansın sonra kessin de bir düşünsün bakalım; bu hilesi kendisini öfkelendiren şeye engel olabilir mi?
SÜLEYMANİYE VAKFI
Kim Allah’ın, dünyada da âhirette de kendisine asla yardım etmeyeceği kanaatine varmışsa bir gerekçeyle göğe (Allah’a) yönelsin[*], diğer ilişkilerini derhal kessin ve baksın ki bu yol kendini bunaltan şeyi gerçekten giderecek mi yoksa gidermeyecek mi?”
[*] Göğe yönelmek demek Allah’ın makamına yönelmek demektir. En yaygın şekli ellerini göğe açarak dua etmek veya namaza durmaktır.
Çevirilerde bazı noktalar ortak:
1- Allah’ın dünyada ve ahirette yardım etmeyeceği sanılan kim? Hz. Muhammed mi yoksa genel olarak insanlar mı? Bazıları Hz. Muhammed demiş bazıları ise İnsanlar….! Bu tercihi yaparken acaba önceki ayetlere dikkat edilmiş mi?
2- Semaya veya tavana, göğe bir cisim (ip, ağaç) uzatma. Bunu yazarken bile kendimi gülmekten alıkoyamıyorum. Bu tavanlı ipli ağaçlı çevirileri okurken acaba ne demek istemiş ki yorumunu yapası geliyor insanın.
3- Genel olarak bir hileden bahsedilmiş; ne hilesi yahu? Semaya veya evin tavanına atılacak ip vb cisim mi hile? Çevireyim derken iyice saçmalamaya başlamışlar ve içinden çıkılmaz bir hale sokmuşlar. Ayetin mealini okurken anlam tutarsızlığından geçilmiyor….
4- Bu ayetin Kafirlere hitaben inmiş olduğunu iddia edenler; Kafirlerin beklentisinin Allah’ın Hz. Muhammed’e yardım etmeyeceği olduğunu düşünüyorlar. Böyle düşünen bir kafir ne hilesine başvuracak peki?
5- Tavana ya da semaya atacağı iple intihar edin ve dönün bir bakın diyen biri için bilmem ki ne demeli…!
SONUÇ
Bana göre Süleymaniye Vakfının çevirisi, önceki ayetler de dikkate alındığında daha makul olanı. Anlaşılan o ki “delinin biri kuyuya bir taş atmış, bunu görenler de o taşı kuyudan çıkarıp tekrar aynı kuyuya atmaya başlamış“. Yani ilk çeviriyi kim yapmışsa belli ki onun etkisi altında kalmışlar. Yoksa bu tutarsız çevirilerin izahı yapılamaz.
Şunu da ifade etmek gerekir ki bu çeviri hataları saymakla bitmiyor….
Sanırım Edip Yüksel’in bu konuyla ilgili bir kitabı vardı. Gerçi Edip Yüksel’i “mürted” ilan edip katline ferman hazırlayanların olduğu bir dünyada onun kitabını okuyana da aynı muameleyi hak görecekler muhakkak vardır .
MEAL OKURKEN DÜŞÜNÜN…
